château Paloumey, duurzame wijnbouw
‘We zijn niet meer enkel landbouwers, we
organiseren en beschermen nu ook het landschap en de diversiteit.’
Net buiten Bordeaux in de Franse Haut-Médoc spreken we Pierre Cazeneuve op het kasteel Paloumey (spreek uit als ‘pa-loe-meij’).
Overstappen op biologische landbouw, agrobosbouw opstarten, wijnboeren opleiden en zonnepanelen leggen … Dat is de wijnbouw van morgen in een notendop en Pierre Cazeneuve is een van die wijnboeren van de nieuwe generatie die hierin het voortouw nemen.
Het Château Paloumey was in de 19de eeuw een vermaard kasteel, maar toch raakte het in de 20ste eeuw in verval. Pas toen Martine Cazeneuve het in 1989 in handen kreeg, kwam het weer tot leven. Zij koos voor geïntegreerde landbouw. Geen wijnstokken of wijnkelders meer dus, de wijngaard ligt al veertig jaar braak.
« Mijn moeder is altijd milieubewust geweest. »
Pierre Cazeneuve neemt de 42 ha grote wijngaard in 2015 over en begint meteen met de progressieve overstap op biologische landbouw. In 2021 is die overstap voor 100% voltooid. Ook op de omliggende percelen wordt nu volledig biologisch geteeld.
‘Dat lag helemaal in de lijn van mijn waarden en verwachtingen en ik had er alle vertrouwen in dat het me zou lukken.’
Hij is landbouwingenieur van opleiding en kent het vak dus goed. Bovendien liep hij als kind al rond op de wijngaard en stak er ook zelf de handen uit de mouwen.
Pierre Cazeneuve is een groot voorstander van het omwoelen van de aarde aan de voet van de wijnstokken. Dit zorgt er onder meer voor dat hondengras, een hardnekkig onkruid, niet gaat woekeren.
De milieubewuste aanpak is voor Paloumey veel meer dan gewoon het label van biologische landbouw achter hun naam.
Agrobosbouw: ‘Ik geef twee rijen wijnstokken terug aan de natuur.’
Pierre Cazeneuve heeft zonet een perceel van 4 hectare beplant met agrobosbouw. Om de vijf rijen wijnstokken laat hij twee rijen vrij, waar dan een rij bomen geplant wordt. Op die manier wil hij de methode uittesten.
Het is de bedoeling een bioklimatologische buffer aan te leggen: de bomen halen water naar boven, zorgen voor schaduw en wat wind, zodat de impact van de steeds warmere zomers getemperd wordt.
Maar ook de bodemrijkdom is van belang: ‘De biodiversiteit van de wortels geeft ons de kans met zwammen te werken, zoals de zwamwortel die op de wortels groeit. ’
De bomen staan ver genoeg van de wijnstokken en ze zijn zo gesnoeid dat ze de energie die de wijnstokken nodig hebben om te groeien, niet afsnoepen.
‘Het is een experiment’, zegt Pierre Cazeneuve. Hij zal bekijken wat de gevolgen zijn voor de eerste rijen en de techniek dan bijschaven. Ze is in elk geval omkeerbaar en erg handig, maar het blijft nog altijd de bedoeling wijn te maken.
‘De beste wijnen maken, afgestemd op de streek en in harmonie met de natuur.’
Zonne-energie opwekken en exclusief die energie gebruiken
Het domein kreeg de voorbije maanden een facelift, de infrastructuur is gemoderniseerd en er kwamen 400 m² zonnepanelen die het bedrijf energieonafhankelijk moeten maken. Als er meer wordt opgewekt dan verbruikt, dan wordt het energieoverschot verkocht. Het dak van de opslagplaats is op het zuiden gericht, dus ‘we kunnen dat net zo goed in ons voordeel gebruiken en zonne-energie opwekken’.
Intussen is ook teenwilg aangeplant voor wat groen langs de technische lokalen en Pierre Cazeneuve wil ook op het hele domein bomen planten. Overal hoor je het vrolijke gezang van de vogels die in de tuin vol bloemen en bomen om het huis rondfladderen. Pierre Cazeneuve wil er ook graag nog enkele moestuinen aanleggen.
De volgende stap is de installatie van laadpalen voor elektrische voertuigen die de liefhebbers van het wijntoerisme kunnen gebruiken, maar ook voor de elektrische voertuigen van de eigenaren in de omgeving. Pierre Cazeneuve wil de bezoekers sensibiliseren over zijn milieubewuste aanpak en hen zijn wijnen leren kennen. Maar het is ook gewoon heel gezellig zitten op het terras in de zon met een glas wijn in de hand!
« Inspelen op de nieuwe verwachtingen van de samenleving »
Sensibiliseren over de wijnbouw van de 21ste eeuw is belangrijk voor de wijnboer en een van de manieren waarop hij dat doet, is leerlingen van Auteuil opvangen en opleiden op echte, draaiende wijnbedrijven. 15 leerlingen werden hier al opgeleid tot wijnboer en dat is kennis waar Pierre Cazeneuve hard naar op zoek is. ‘Dit is een uitwisseling in beide richtingen, tussen ervaren wijnboeren en leerlingen die we bewustmaken van nieuwe milieuvriendelijke technieken.’
In samenwerking met het gemeentebestuur van Ludon-Médoc ontvangt het domein jaarlijks twee klassen van de dorpsschool, iets wat prima past binnen de logica van het Château Paloumey, dat kennis wil doorgeven. Het is de bedoeling de volgende generatie te sensibiliseren over de wijnbouw van morgen. Het gemeentebestuur heeft een stuk grond ter beschikking gesteld, dat Pierre Cazeneuve bewerkt en waar hij de leerlingen kan laten proeven van de wijnbouw en hen misschien wel zin doet krijgen om er zelf aan te beginnen.
Pierre Cazeneuve heeft nog heel wat ideeën, we houden hem in de gaten!
‘Paloumey’ gaat terug naar het dialect van Gascogne en betekent zoveel als ‘de plek waar de woudduiven voorbijkomen’. Elk jaar vliegt deze trekvogel boven de streek van Bordeaux naar warmere oorden in het zuiden.
